.: Przyroda Gminy Maszewo

Fauna i flora

Szata roślinna reprezentowana jest przez lasy, zbiorowiska roślinności trawiastej tj. łąki i pastwiska, torfowiska i bagna. Zajmuje ona stosunkowo niedużą powierzchnię - około 35 % obszaru gminy. Na tę wartość wpływa niski udział 16,9 % powierzchni zalesionej. Poza głównymi powyżej wyróżnionymi ekosystemami istotną rolę w krajobrazie odgrywają zadrzewienia śródpolne, wzdłuż rowów melioracyjnych, zadrzewienia przydrożne, grupy zieleni z udziałem starodrzewów w zabudowie wiejskiej, przy zabytkowych pałacach i dworach oraz na cmentarzach. Współczesny obraz szaty roślinnej ukształtowany został przez czynniki przyrodniczo-klimatyczne od epoki lodowcowej do czasów obecnych oraz przez działalność człowieka, szczególnie procesy gospodarcze XVIII-XX wieku. Zlodowacenia wytworzyły różnorodność siedlisk uwarunkowaną mozaiką gleb, ukształtowaniem terenu, warunkami wodnymi. Zmiany klimatu, stopniowe ocieplenie, wpływy mas powietrza wilgotnego lub kontynentalnego powodowały dominację jednych gatunków roślinnych i zanikanie innych. Z każdej większej zmiany warunków zachowały się gatunki reliktowe, które przetrwały w obrębie siedlisk nie przekształconych przez człowieka, głównie w obrębie bagnistych i podmokłych terenach, torfowiskach, bagnach, lasach na wilgotnych siedliskach. Większość torfowisk i bagien została jednak zmeliorowana i zamieniona w trwałe użytki zielone, co spowodowała ogromne zubożenie gatunkowe roślin. Na bazie torfowisk w dolinach rzek i obniżeniach wytopiskowych funkcjonują współczesne łąki kośne i pastwiska. Również kompleksy leśne zostały w dużej mierze przekształcone poprzez nasadzenie gatunkowe sosny i brzozy. Współczesną roślinność rzeczywistą w ekosystemach naturalnych w obrębie gminy można podzielić na:

  • roślinność ekosystemów łąkowych, stanowią zespoły trawiaste naturalne z ziołami oraz gatunki traw wprowadzone przez człowieka; obecnie ze zwiększającą się ilością chwastów. W obrębie siedlisk wilgotnych wkraczają gatunki roślin bagiennych oraz zarośla wierzbowe. Część łąk w dolinach i obniżeniach wytopiskowych powstała na bazie torfowisk niskich mszysto-bagiennych i turzycowo-bagiennych. Większe torfowiska zachowały się w rejonach: wsi Maciejewo w dolinie Stepnicy, wsi Jarosławki w dolinie Stepnicy, wsi Rożnowo w obniżeniach wytopiskowych, wsi Radzanek u źródeł Stepnicy, wsi Dobrosławiec w obrębie lasów.
  • roślinność wodna, przybrzeżna i bagienna, wokół jezior i stawów występuje najczęściej strefowy układ zbiorowisk roślinnych szuwarowych: pas turzyc, trzcina pospolita, pałki wąsko i szerokolistna. Z gatunków cennych w większych jeziorach występuje grążel żółty i grzybień biały. Zbiorniki eutroficzne obrasta manna mielec, a lustro wody pokrywają rzęsy. Brzegi mniejszych zbiorników i oczek wodnych porastają zarośla wierzbowe, brzozowe, osiki.
  • roślinność leśna, pod względem typologii siedlisk leśnych dominują siedliska boru mieszanego świeżego (BMsw) pomieszane z siedliskami lasu mieszanego świeżego (LMsw), w których dominującymi gatunkami są sosna, brzoza i buk. Siedliska te obejmują ponad 70 % powierzchni lasów. Tereny leśne mające szczególne znaczenie przyrodnicze to olsy, lasy mieszane wilgotne oraz bory wilgotne.

Wzdłuż niemal wszystkich dróg rosną zgrupowania drzew, zinwentaryzowano 15 alei z nasadzeniami jesionów, klonów, dębów i lip, również brzóz. Ogółem na terenie gminy Maszewo występuje 536 gatunków roślin naczyniowych, część to rośliny rzadkie, podlegające ochronie gatunkowej, kilka zagrożonych wyginięciem. Z inwentaryzacji faunistycznej ("Waloryzacja Przyrodnicza Gminy Maszewo", Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie) wynika, że w gminie bytuje 212 gatunków kręgowców, wśród nich:

  • 20 gatunków ryb,
  • 11 gatunków płazów,
  • 3 gatunki gadów,
  • 146 gatunków ptaków,
  • 32 gatunki ssaków.

Dziko żyjące zwierzęta bytują w lasach, bagnach i torfowiskach, na łąkach i polach, w zadrzewieniach oraz w obrębie siedlisk ludzkich. Na szczególną uwagę zasługują ptaki żyjące w obrębie siedlisk podmokłych, w stawach koło Maszewa, wyrobiskach potorfowych koło Rożnowa, w dolinie Sąpólnej. Liczne są gatunki ptaków wodno-błotnych, m.in. perkozy dwuczube, perkozki, łabędź niemy, bąk, bocian biały i czarny, gęgawa, czajki, błotniak, żuraw, zimorodek, a w rejonach źródliskowych rzek derkacz. W drzewostanach na NW od Maszewa gniazduje: bielik, kania rdzawa, orlik, myszołów, krogulec, bocian czarny, dzięcioł czarny. Wśród najcenniejszych gatunków ssaków należy wymień wydrę, jenota, kunę leśną, jeża, nietoperza. W lasach dość licznie występuje zwierzyna łowna: sarny, dziki, jelenie, lisy. W zbiornikach wodnych, zaroślach stwierdzono występowanie dość licznych gatunków płazów, zwłaszcza żab: ropuchy szarej i zielonej, rzekotki drzewnej, kumaka nizinnego, traszki zwyczajnej i grzebieniastej. Najmniej liczne są płazy: jaszczurka zwinka, żyworodna, zaskroniec zwyczajny. Z ryb występujących w rzekach i jeziorach najliczniejsze są: leszcz, lin, szczupak, płoć, krąp i okoń. Interesująca pod względem składu gatunkowego jest rzeka Gowienica (pstrągowa i łososiowa), Stepnica oraz Sąpólna (pstrągowo-lipieniowa).

 
© UM w Maszewie 2019