.: Przyroda Gminy Maszewo

Wody powierzchniowe i wgłębne

W gminie Maszewo hydrologia wód powierzchniowych jest dość skomplikowana ze względu na przebiegające przez jej obszar działy wodne. Mniej więcej na linii Tarnowo - Maszewo - Mokre w kierunku wschód zachód przebiega dział wodny rozdzielający zlewnię rzeki Odry (podzlewnię Iny) od zlewni Przymorza (podzlewni Gowienicy i Regi). Pomiędzy Maszewem i Dębicami przebiega dział wodny niższego rzędu rozdzielający zlewnię Gowienicy od zlewni Regi. Dodatkową komplikacją są działy wodne poszczególnych cieków płynących bądź w stosunkowo niewielkiej odległości od siebie nie łącząc się, bądź płynące w jednej dolinie, lecz w różnych kierunkach (np. Bukowina - Sokola, czy Sąpólna i Kania).

Rzeki

Na terenie gminy Maszewo płyną następujące rzeki (wody płynące):

    Wisełka - niewielka rzeczka wypływająca z łąk spod Rożnowa i płynąca w kierunku zachodnim na odcinku ponad 2 km wzdłuż granicy gminy. Jest ona dopływem Iny. Wisełka odwadnia częściowo zmeliorowane obniżenia powytopiskowe. Płynie wąską dolinką obniżoną w stosunku do wysoczyzny gminy o kilka metrów.
  • Małka - wypływa z obniżenia powytopiskowego na południa od Radzanka i płynie wąską doliną w kierunku południowym. Uchodzi do Iny w gminie Stargard Szczeciński. Dno doliny miejscami jest obniżone w stosunku do terenów sąsiednich o ponad 10 m. Wzdłuż całej doliny rzeki występuje pas wałów ozowych. Zbocza doliny są zadrzewione, a dno w rozszerzeniach użytkowane jako łąki.
  • Giełdnica (Biały Potok)- wąska rzeczka wypływająca z obniżeń spod Dębic i Bielic. Płynie w kierunku południowym doliną łączącą kolejne obniżenia pochodzenia lodowcowego. Dolinka o szerokości do kilkudziesięciu metrów wykorzystywana głównie jako użytki zielone.
  • Sokola - płynie częściowo tą samą doliną co należąca do zlewni Regi Bukowina. Dział pomiędzy nimi znajduje się na południowym - wschodzie od wsi Dębice. Sokola płynie na południe kilkunastometrowej szerokości doliną rozszerzającą się w okolicy Sokolnik. Przepływa przez tereny wybitnie rolnicze. Poprzez Krąpiel należy do rzek zasilających Inę.
  • Kania - należy również do dopływów Krąpieli. Swój początek bierze w okolicach wsi Mokre, częściowo płynąc na przedłużeniu tej samej doliny co należąca do zlewni przymorza Sąpólna. Dział wodny pomiędzy tymi rzeczkami jest więc zarazem działem wodnym Odry i Przymorza. Kania płynie w kierunku południowy-wschód uchodząc do Krąpieli w gminie Stara Dąbrowa. Na obszarze gminy Maszewo wykorzystuje i odwadnia kilka mis wytopiskowych poszerzając swą dolinę do kilkudziesięciu a nawet kilkuset metrów. Krawędzie doliny rzeki częściowo zadrzewione.
  • Sąpólna jest znaczącym dopływem Uklei, z którą łączy się tuż przed jej ujściem do Regi, należy więc do zlewni Przymorza. Swój początek bierze w okolicy wsi Bagna i Mokre, w obniżeniach wytopiskowych, a następnie płynie na północ częściowo stanowiąc granicę gminy. Odwadnia dość znaczny północno zachodni fragment gminy, odbierając również wody Bukowiny. Dolina Sąpólny ma charakter przebudowanej rynny polodowcowej - jest wąska, obniżona do 10 m w stosunku do powierzchni wysoczyzny. Rzeczka przepływa lub sąsiaduje z niewielkimi fragmentami lasu. Bukowina, jak wspomniano jest dopływem Sąpólnej. Swój początek bierze na wsch. od Dębic. Dolina rzeki ma szerokość kilkunastu do kilkudziesięciu metrów i jest stosunkowo głęboka.
  • Leśnica - jest rzeką o najbardziej skomplikowanym przebiegu na obszarze gminy. Swój początek bierze pod osiedlem w Stodólsku i płynie na północ w kierunku Godowa. Przed wsią zmienia jednak kierunek na zachodni, a następnie wykorzystując północny odcinek rynny maszewsko-tychowskiej płynie na południe w kierunku Maszewa, gdzie łączy się ze Stepnicą. Rzeka odwadnia rozlegle obniżenia wytopiskowe leżące pod Godowem, oraz na północ od Maszewa. Płynąc rynną maszewsko-tychowską przepływa przez ciąg zbiorników wodnych zwanych jez. Maszewskimi. Szerokość doliny waha się znacznie od kilkuset metrów w obrębie wytopisk do kilkunastu na przełomach i w rynnie.
  • Stepnica - jest główną rzeką gminy. Początek bierze pod Maszewem, gdzie po opłynięciu miasta od południa wykorzystuje system rynien polodowcowych płynąc na początku na północny-zachód, a następnie osiągnąwszy rynnę jez. Lechickiego w kierunku północnym. Stepnica pod Maszewem zasila stawy rybne, a w dalszym biegu przepływa przez dwa największe jeziora gminy - Budzieszowce i Lechickie. Daleko poza granicami gminy Stepnica łączy się z Gowienicą, której jest dopływem. Po osiągnięciu rynny polodowcowej szerokość doliny jest wyznaczana przez zbocza rynny i wynosi od kilkudziesięciu do ponad 250 metrów. Zbocza doliny są w znacznym stopniu zalesione.
  • Gowienica - bierze swój początek w lasach północny-zachód części gminy i po ok. 2 km opuszcza jej granicę. Rzeka uchodzi do Zalewu Szczecińskiego, należąc tym samym do zlewni Przymorza. W granicach gminy płynie w otoczeniu lasów w głębokiej rynnie polodowcowej.

Jeziora

Wody stojące (jeziora, stawy, zalewy) zajmują w gminie Maszewo 0,10 % powierzchni. Zaledwie 4 zbiorniki wodne przekraczają powierzchnię 10 ha. Niemal wszystkie zbiorniki wodne gminy leżą w rynnach polodowcowych północno zachodniej części gminy.

Do jezior występujących na terenie gminy Maszewo zalicza się:

  • Jezioro Lechickie (Lednickie, Pogrzymie) jest wydłużoną rynną o przebiegu południkowym, długości 2,8 km i przeciętnej szerokości 250 m, rozciągniętą pomiędzy miejscowościami Maciejewo i Jarosławki. Powierzchnia zbiornika wynosi ok. 66 ha, a maksymalna głębokość 3,2 m. Objętość misy jeziornej sięga 1 526.800 m3. Zbocza jeziora wznoszą się na 10 do 15 m ponad lustro wody. Praktycznie całe jezioro otoczone jest lasami. W Maciejewie nad jeziorem położony jest pałac użytkowany obecnie jako obiekt noclegowy. Na jeziorze prowadzona jest gospodarka rybacka.
  • Jezioro Budzieszowce (inne nazwy to Krak i Krakus oraz Budzieszowice) leży na południu od jez. Lechickiego. Powierzchnia zbiornika wynosi 16 ha, maksymalna głębokość 4 m. Długość i szerokość misy jeziornej wynosi odpowiednio 1000x200m. Położone w rynnie jezioro ma lustro wody obniżone w stosunku do wysoczyzny o 12-15 m. Brzegi jeziora są wąskim pasem zadrzewione. Na jeziorze prowadzona jest gospodarka rybacka z proponowanym wędkarstwem rekreacyjnym.
  • Jezioro Długie (Rozmaryn) jest ostatnim zbiornikiem w ciągu tzw. jezior maszewskich leżących w północnym odcinku rynny maszewsko-tychowskiej. Powierzchnia jeziora wynosi 13,5 ha, głębokość ok. 4 m. Jezioro jest wydłużoną rynną o długości 1,1 km i szerokości do 150 m. Stosunkowo strome brzegi jeziora pokrywają lasy. Poziom lustra wody jest obniżony w stosunku do powierzchni wysoczyzny o 6 m (brzeg zachodni) do 2-3 m (brzeg wschodni).
  • Jezioro Darż jest ostatnim, północnym jeziorem ciągu jezior parlińskich położonych w rynnie maszewsko-tychowskiej, w granicach gminy Stara Dąbrowa. Ma kształt owalny o długości 450 m i szerokości 200 m. Maksymalna głębokość wynosi 6 m. Jezioro położone jest w obniżeniu zamkniętym dość wysokimi progami rynny. Jezioro otaczają użytki zielone, pola uprawne i niewielki lasek od północy.
  • Jeziora Maszewskie (Młyńskie, Maszewo) - to szereg zbiorników wodnych położonych w rynnie maszewsko-tychowskiej pomiędzy Maszewem, a jez. Długim. Największy zbiornik to właściwe jezioro Maszewskie. Jego długość wynosi 1,4 km, przy szerokości do 150 m. Powierzchnia zbiornika wynosi 12,5 ha. Jezioro posiada strome brzegi. Zbocza rynny w tym miejscu sięgają 18 m wysokości. Na północ od jeziora Maszewskiego w rynnie znajdują dwa zbiorniki o pow. 2,0 i 5,0 ha, oraz szereg mniejszych. Przez większość z nich przepływa rzeka Leśnica.

    Oprócz wymienionych większych zbiorników wodnych w gminie występuje szereg mniejszych. Należą do nich śródpolne i śródleśne oczka wodne, niewielkie zbiorniki położone w ciągach rynien polodowcowych oraz w obrębie obniżeń wytopiskowych. Gmina Maszewo nie posiada udokumentowanych większych zasobów wód wgłębnych. Zachodni kraniec gminy leży na skraju Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Żółwia Błoć - Stargard Szczeciński, który zaliczany jest do zbiorników o znaczeniu krajowym i stanowi obszar wymagający wysokiej ochrony. Ujęcia lokalne czerpią wodę z poziomów w większości czwartorzędu z głębokości od 24 do 60 m. Są to wody średniej jakości, o wydajności na potrzeby lokalne.

 
© UM w Maszewie 2019